รู้หรือไม่? 5 ความลับของปลาดาวที่คุณอาจไม่เคยรู้

ความลับที่ 1 - ปลาดาวไม่มีสมองแต่ก็ยังอยู่รอดได้

ระบบประสาทที่ไร้สมองของปลาดาว

ปลาดาว (Starfish หรือ Sea Star) เป็นสัตว์ทะเลที่ไม่มีสมอง (No Brain) และไม่มีระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System) แบบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั่วไป แต่สามารถเอาตัวรอดได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะพวกมันมีโครงสร้างระบบประสาทที่กระจายอยู่ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะตามแขนแต่ละข้างของมัน ซึ่งเชื่อมต่อกันด้วยวงแหวนประสาทรอบปาก (Nerve Ring)

ข้อมูลน่าสนใจ:

• ไม่มีสมองแต่ยังเคลื่อนไหวได้

• รับรู้แสงและแรงสัมผัสได้จากปลายแขน

• มี "Eye Spot" หรือจุดรับแสงเล็ก ๆ ที่ปลายแขนแต่ละข้าง

ความลับที่ 2 - ปลาดาวกินอาหารอย่างไรโดยไม่มีฟัน

ระบบการย่อยอาหารภายนอก (External Digestion)

แม้ปลาดาวจะไม่มีฟันหรือปากแบบสัตว์อื่น ๆ แต่มันก็สามารถกินอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้กระเพาะอาหารส่วนหนึ่งยื่นออกมาจากปาก และย่อยอาหารภายนอก (External Digestion) โดยเฉพาะหอยนางรมหรือหอยแมลงภู่ที่มันเปิดเปลือกได้

ขั้นตอนการกินอาหารของปลาดาว:

1. ใช้แขนจับเปลือกหอยและออกแรงค่อย ๆ แงะออก

2. ยื่นกระเพาะอาหารออกจากปากเข้าไปในเปลือก

3. ปล่อยเอนไซม์ย่อยอาหารภายนอก

4. ดูดซับอาหารที่ย่อยแล้วกลับเข้าสู่ร่างกาย

ความลับที่ 3 - ปลาดาวงอกแขนใหม่ได้

ความสามารถในการงอกใหม่ (Regeneration)

ปลาดาวมีความสามารถในการงอกแขนใหม่ได้หากมันขาดไปจากการถูกนักล่าหรืออุบัติเหตุ ซึ่งเป็นกระบวนการที่เรียกว่า Regeneration หรือการงอกใหม่ หากยังมีส่วนของดิสก์กลาง (Central disc) อยู่ พวกมันสามารถฟื้นตัวและสร้างแขนใหม่ขึ้นมาได้ภายในไม่กี่เดือนถึงปี

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการงอกแขน:

• ปลาดาวบางชนิดสามารถงอกตัวใหม่จากแขนเพียงแขนเดียวได้!

• การงอกใหม่ใช้เวลานานและขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และสิ่งแวดล้อม

ความลับที่ 4 - การเคลื่อนไหวด้วยระบบท่อน้ำ (Water Vascular System)

เดินได้โดยไม่มีกล้ามเนื้อใหญ่

ปลาดาวไม่มีขาเหมือนสัตว์บก แต่มันเคลื่อนไหวได้ผ่านระบบที่เรียกว่า Water Vascular System โดยจะใช้น้ำทะเลเป็นแรงดันขับเคลื่อนผ่านท่อเล็ก ๆ ไปยัง "Tube Feet" หรือปุ่มดูดที่อยู่ใต้แขน ทำให้เคลื่อนที่ได้แม้ไม่มีโครงกระดูกหรือกล้ามเนื้อใหญ่

โครงสร้างสำคัญในการเคลื่อนไหว:

• Tube Feet (ทิวบ์ ฟีท) = ปุ่มดูดเล็ก ๆ จำนวนมาก

• Madreporite (แมด-เดร-พอ-ไรต์) = รูเปิดให้น้ำเข้าระบบ

ความลับที่ 5 - ปลาดาวมีกี่แขนกันแน่?

ไม่ใช่ทุกตัวที่มี 5 แขน

ถึงแม้ภาพปลาดาวในใจเราส่วนใหญ่มักจะมี 5 แขน แต่ในความเป็นจริง ปลาดาวบางสายพันธุ์มีได้ตั้งแต่ 5 ไปจนถึง 40 แขน เช่น ปลาดาวสายพันธุ์ Sunflower Star สามารถมีแขนได้มากถึง 24-40 แขนเลยทีเดียว

ตารางสายพันธุ์ปลาดาวกับจำนวนแขน:

คำถามที่พบบ่อย (Q&A)

Q: ปลาดาวเป็นปลาใช่หรือไม่?
A: ไม่ใช่ ปลาดาวไม่ใช่ปลา แต่เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในกลุ่ม Echinoderm

Q: ปลาดาวหายใจอย่างไร?
A: หายใจผ่านผิวหนังโดยใช้น้ำทะเลผ่านเข้าออกในระบบท่อน้ำ

Q: ปลาดาวมีเลือดไหม?
A: ไม่มีเลือดแบบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่มีของเหลวเฉพาะที่เรียกว่า Hemal fluid

Q: ปลาดาวเป็นสัตว์เพศผู้หรือเพศเมีย?
A: บางชนิดมีแยกเพศ บางชนิดมีทั้งสองเพศในตัวเดียวกัน (Hermaphrodite)

สรุปท้ายบท

ปลาดาวเป็นสัตว์ทะเลที่มีความน่าทึ่งและซ่อนความลับไว้อย่างมากมาย ตั้งแต่การอยู่รอดโดยไม่มีสมอง การกินอาหารแบบไม่ใช้ฟัน การงอกแขนใหม่ ไปจนถึงระบบเคลื่อนไหวที่ไม่เหมือนใคร การเรียนรู้เรื่องปลาดาวไม่เพียงแค่เพิ่มความรู้ทางชีววิทยา แต่ยังช่วยให้เราตระหนักถึงความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ